Zonsopgang in de ouderdom

(naar aanleiding van Lukas 1: 5-25, 67-80)

Een gelaten geloof. Zo kan het geloof van Zacharias overkomen. Zacharias was een priester in de tempel van Jeruzalem rond het begin van onze jaartelling. Hij nam zijn geloof serieus. Zacharias wordt in de Bijbel getekend als iemand die zo leefde in het geloof zoals je zou verwachten. Toch maakt hij ergens een matte indruk. Waar die matheid dan vandaan komt, is een kwestie van vermoeden. Had het te maken met jarenlang uitkijken naar kinderen, die niet kwamen? Had het te maken met het hopen op een opleving van het geloof in Israël, die steeds maar niet kwam? Had het te maken met de maatschappij waarin hij leefde en waarin hij zich eigenlijk niet meer thuis voelde? Had het te maken met andere teleurstellingen?

Het is opvallend dat het voor hem geen reden was, om het geloof maar te laten voor wat het was. Had hij daarvoor te veel goeds in het geloof gezien? De schrijver van het verhaal over hem in de Bijbel, Lukas, gebruikt het woord rechtvaardig om zijn levensstijl aan te duiden. Had hij soms ontdekt, dat rechtvaardig leven uiteindelijk ook een goed leven is? Ook al levert het leven je dan niet op wat je ervan verwacht, eerlijk en rechtvaardig leven door God en de ander recht te doen maakt je leven uiteindelijk wel goed. Het zorgt ervoor dat anderen gelukkig met je zijn. Het zorgt ervoor dat je in vrede kunt leven, met een stil en gerust geweten. Het zorgt er in ieder geval voor dat je aan het geloof geen afbreuk doet met je manier van leven. Dat lijken Zacharias en zijn vrouw Elizabeth in ieder geval niet gewild te hebben.

Maar toch lijkt zijn geloof mat. En wel zo mat, dat het eigenlijk allemaal voor hem niet meer hoeft. Als Zacharias in een visioen merkt dat er voor hem nog een grote rol is weggelegd, dan hoeft het eigenlijk niet meer. Als hij gewaarwordt dat hij nog vader wordt van een kind dat een belangrijke plek in de wereld zal innemen, is het voor hem eigenlijk te veel. Zijn rol is uitgespeeld wat hem betreft. Hij weigert dienst.

Dan wordt hij stilgezet. Letterlijk. Hij wordt op stand ‘stil’ gezet. Hij kan geen geluid meer uitbrengen. In die stilte blijken woorden uit het visioen te zijn gaan werken en ging hij zijn matheid loslaten. In die stilte blijkt hij toch in beweging te komen en te doen wat van hem verwacht wordt met het oog op een nieuwe generatie. Het lijkt erop dat in de stilte niet alleen de woorden die hij in het visioen hoorde, maar ook veel woorden uit de Bijbel waar hij intens vertrouwd mee was, zijn gaan leven. Opnieuw zijn gaan leven. Als hij zijn stem na een tijdje weer gebruiken kan, rollen er namelijk allemaal woorden uit de Bijbel uit zijn mond.

Alle matheid is verdwenen. Zo krachtig zijn de woorden van God. Vol vertrouwen en hoop kijkt hij naar de toekomst. Een toekomst waarvan nog maar heel weinig zichtbaar is. Een toekomst waar hij zelf geen deel van uit zal maken. Hij zal niet meer meemaken dat zijn kind volwassen wordt.

In de stilte zijn de woorden uit de Bijbel gaan leven: ‘Een volk dat in duisternis wandelt, zal een groot licht zien’ en ‘De zon gaat op’. Matheid is veranderd in hoop. Het is een geschenk, zo’n iemand. Die vol hoop naar de toekomst kijkt, waar hij zelf geen deel van uitmaken zal. Hoop doorgeven aan een nieuwe generatie is het misschien wel het mooiste wat je kunt doen. Hoop dat Gods toekomst van vergeving en herstel zal doorbreken, van herstel van relaties tussen God en mens, tussen mensen onderling. Al is het stukje bij stukje, beetje bij beetje, al is het nog maar ten dele. Deze hoop haal je niet uit jezelf, maar welt in je op als je in stilte nadenkt over de woorden van God. Woorden die sterker zijn dan alles wat je om je heen ziet.

Ds. Bernard van Vreeswijk
predikant te Scheveningen (uit de Kerkbode, Kerk op Scheveningen / Prot. Gem. te Scheveningen)